Bekaroğlu; Kamu İhale Yasasının 21/b bendi 2001 yılındaki ilk haline dönmeli
CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 21’inci maddesinin 1’inci fıkrasının b bendinin değiştirilerek 2001 yılında TBMM’ye getirildiği ilk haline döndürülmesi için Kanun Teklifi verdi. Söz konusu bendin..
CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 21’inci maddesinin 1’inci fıkrasının b bendinin değiştirilerek 2001 yılında TBMM’ye getirildiği ilk haline döndürülmesi için Kanun Teklifi verdi. Söz konusu bendin TBMM’ye geldiği ilk hali, “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” şeklindeydi.
“Kamu İhale Kanununun 21. maddesi yürürlüğe girdikten sonra sekiz kez değiştirildi”
2001 yılında Koalisyon Hükümetince hazırlanıp 20.11.2001 tarihinde TBMM’ye sunulan Kamu İhale Kanunu Teklifinin Komisyondaki görüşmeleri sırasında 21-1-b’de yapılan ibare ilavesi ile söz konusu bendin “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülmeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” şeklinde yasalaştığını, yürürlüğe girdikten sonra birçok maddesinde ilave değişikliklerin yapılması ile ünlenen 4734 sayılı İhale Kanunu’nun 21. maddesinin de bu değişiklik furyasından nasibini alarak değişik zaman diliminde 8 kez değişikliğe uğradığını hatırlatan Bekaroğlu, 16.05.2018’de 7144 Sayılı Kanun ile bu bende “beklenmeyen veya” ibaresinden sonra gelmek üzere “yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut” ibaresinin eklendiğini ifade etti.
Kamu İhale Kanununun 21/b. maddesi iktidara yakın şirketlere kaynak aktarımında bulunmanın ve dolaylı yoldan siyasetin finansmanının aracı haline getirildi.
7144 Sayılı Yasa Teklifinin Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeleri sırasında bu değişikliğe itiraz ettiklerini ve Yapım tekniği açısından özellik gösteren işlerin de pazarlık usulü kapsamına alınarak kamuda ancak istisna hallerde kullanılabilen pazarlık yönteminin genişletilmesini kamu ihalelerinde saydamlığın, rekabetin, kamuoyu denetiminin ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması açısından uygun bulmadıklarını muhalefet şerhinde vurguladıklarını belirten Bekaroğlu, “4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21. maddesinde yer alan bu sınırlayıcı hükme karşın, uygulama döneminde büyük meblağlı bazı ihalelerin, özellikle ulaştırma, alt yapı ve şehir hastanelerine ilişkin ihalelerin hukuka aykırı bir biçimde 21. madde kapsamında gerçekleştirildiği, kamu kurumlarının 21. maddenin b bendini, kayırmacılığa kılıf olarak gördüğü ve neredeyse tüm ihalelerini bu kapsamda yapma gayreti içine girdikleri, söz konusu maddenin iktidara yakın şirketlere kaynak aktarımında bulunmanın ve dolaylı yoldan siyasetin finansmanının aracı haline getirildiği gözlemlenmiştir.” dedi.
“Mahkemenin ‘aciliyeti yok’ diye karar verip iptal ettiği ihalenin yeniden aynı yöntemle yapılması kanunun ruhuna aykırıdır”
İdarelerin çoğu zaman kendi planlama ve zamanlama hatalarını bu bent kapsamında değerlendirerek pazarlık usulünü kullanmasının maddenin ruhuna aykırı olduğunu ifade
eden Bekaroğlu, “Bu tür ihale usulünün tüm sakıncalarının ortaya konulmasına ve kamuoyunda yoğunlukla eleştirilmesine, sorgulanmasına karşılık mevcut iktidarın bu tutumunda değişiklik olmamıştır. Bazı ihalelerin bitirilme süreleri dikkate alınarak acil olmadığı gerekçesiyle iptaline yargı tarafından karar verilmesine karşın, görünürde yargı kararlarının uygulanmasını sağlamaya yönelik olarak yapıldığı algısı yaratılarak bunlarla ilgili olarak yapılan ikinci ihalelerin de yine ısrarla aynı yöntemle gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Örneğin; Halkalı-Ispartakule Demiryolu İnşaatı ile Elektromekanik Sistemlerinin Temini ve Yapım İşi, Sabiha Gökçen Havalimanı TEM Bağlantı Yolu Tünel Güçlendirme İşi gibi örnekler bu kapsamdadır.” dedi.
Son 20 yılda kamu ihalelerinde hem ihale aşamasında hem de uygulama aşamasında şeffaflığın neredeyse tümüyle ortadan kalktığını ifade eden Bekaroğlu, “İhalelerin, Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesine göre pazarlıkla, çoğunlukla da hiçbir ivediliği olmadığı halde aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılması, rekabeti ortadan kaldırdığı için zaten yüksek bedellerle sözleşme imzalanan bu projelerde sonraki yıllarda da önemli miktarlarda keşif artışlarına gidilmektedir.” dedi. Bu nedenle kamunun büyük miktarlarda zarara uğratıldığını belirten Bekaroğlu, saydamlık ve şeffaflık olmadığı, ayrıca Sayıştay’ın denetiminin etkinliğini yitirmiş olması nedeniyle kamu zararının boyutlarının bilinemediğini, yasanın ilk haline döndürülmesi gerektiği için bu kanun değişikliği teklifini verdiğini söyledi.
