Türkiye’de uzun yıllardır tartışılan bir konu olan geçici mevsimlik işçilerin emeklilik sistemi ve çalışma süresi 2023 yılında yapılan düzenlemeyle, geçici mevsimlik işçilere 12 ay çalışma hakkı verilmesiyle bir nebze olsa giderilse de bu düzenleme işçilerin taleplerini tam olarak karşılamadı. Hatta geçici mevsimlik işçilerin 12 ay çalışma hakkının idarenin yetkisine bırakılmasıyla bazı kurumlarda mevsimlik işçilerin 12 ay çalıştırılamaması sonucunu doğurdu.
Ürün ve işin niteliği dolayısıyla ÇAYKUR, bu kurumların başında gelirken bu durum, mevsimlik işçilerin emeklilik koşullarını da olumsuz etkiledi. Mevsimlik işçiler, 12 ay çalışamadıkları için, emeklilik için gerekli olan 7200 günlük prim gününü tamamlamakta zorlanırken iş akitleri devam ettiğinden dolayı da başka bir işte çalışamıyor. HAK-İŞ Konfederasyonu ve Hizmet-İş Sendikası Genel Başkanı Mahmut Arslan, Hizmet-İş Sendikası’nın 46’ncı kuruluş yıl dönümünü dolayısıyla düzenlediği basın toplantısında geçici mevsimlik işçilerin çalışma süresinin ve emekliliklerinin sağlanması için, idarenin yetkisine bırakılmayan bir düzenlemeye ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Arslan “Geçici mevsimlik işçilerle ilgili düzenlemede maalesef biz bypass edildiğimiz için, düzenlemelerin hiçbir sürecinde yer almadığımız için, bizim taleplerimizi karşılayan bir düzenleme olmadı. 12 ay mevsimlik işçilere çalışma hakkı verildi fakat idarenin yetkisine bırakıldı. Örneğin ÇAYKUR’da ÇAYKUR Genel Müdürü ve Bakanlık 12 ay çalışıp çalışmamaya karar veriyor. Veya şeker fabrikalarında genel müdürlük, Orman Genel Müdürlüğü’nde Orman Genel Müdürü. Orman Genel Müdürlüğü’nde ihtiyaç zaten vardı arkadaşlarımız 12 ay çalışacak bir düzenlemeye kavuştular ama ÇAYKUR Genel Müdürlüğü’nde her ne kadar 12 ay çalıştırılabilir dense de biz altı aydan fazla çalışamıyoruz, çalıştırılamıyoruz. İşverenle görüştüğümüz zaman da yasal engel olmadığı için bu konuda da bir düzenlemeye ihtiyaç hissetmiyorlar. Dolayısıyla ÇAYKUR işçileri haklı olarak ‘Bir yasal düzenleme yapılıyor, 12 ay çalışma hakkı getiriliyor ama ÇAYKUR’a bu imkan verilmiyor.’ Diyerek haklı olarak da hem bizi hem de ilgili bakanlığı eleştiriyorlar.” dedi.
ÇAYKUR mevsimlik işçileri için birçok öneri sunduklarını kaydeden Arslan, bu önerilerin hiçbirinin kabul edilmediğini kaydederek, “Biz tabii ki çalışmadan maaş almak isteyen bir yapı değiliz ama ÇAYKUR da arkadaşlarımızın çalışma şartlarını, var olan mevsimlik işçilerin kadroya alınması konusunda pek çok önerimiz var.
Bunların şu ana kadar kabul edilmediğini görüyoruz. Bu önerilerimiz dikkate alınarak ÇAYKUR’da çalışan arkadaşlarımızın da eğer 12 ay çalıştırılamıyorsa kampanya dönemi belli en azından bu arkadaşlarımızın sigortalarını devam ettirebilecek bir modele ihtiyaç var.
Arkadaşlarımızın hizmet akitleri askıda olduğu için altı aylık mevsimlik dışında başka bir kurumda da çalışamıyorlar. Çalıştıkları zaman hizmet akitleri iptal ediliyor, fesh ediliyor.
Çünkü düzenleme böyle. Peki başka bir kurumda çalışamıyor en azından işten ayrıldıkları zaman bu arkadaşlarımıza işsizlik ödeneğinden bir ödenek verilebilir mi? Orada da bir engel var. Çünkü hizmet akitleri devam ediyor. Devam ettiği için işsizlik ödeneğinden de yararlanamıyor.
Peki bu arkadaşlarımız 7200 günü nasıl tamamlayacak? Bu 50-60 yıl çalışmak zorunluluğu getirir ki bunların hiçbirisi emekli olamaz. O zaman biz istiyoruz ki eğer çalıştırılmayacaksa bari bu arkadaşlarımızın emeklilik sistemini sürdürebileceği bir modele ihtiyaç var. Örneğin işsizlik ödeneği tarafıyız.
İşsizlik ödeneğinde sigortaya biz de prim yatırıyoruz. İşsizlik ödeneğinde acaba kamuda çalışan geçici mevsimlik işçilerimiz 12 ay çalışmayanların o aradaki farkının primini sosyal güvenlik sisteminden değil ama işsizlik ödeneğinden verilebilir mi veya başka bir model geliştirilebilir mi bu konudaki talebimizi tekrar gündeme getirmek durumundaydık.” diye konuştu.
