Yasal borçlanma limitlerini aşan ve TBMM’nin bütçe hakkını dolaylı olarak elinden alan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati hakkında Devlet Denetleme Kurulu’nun (DDK) soruşturma açmasını isteyen CHP İstanbul Milletvekili..
Yasal borçlanma limitlerini aşan ve TBMM’nin bütçe hakkını dolaylı olarak elinden alan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati hakkında Devlet Denetleme Kurulu’nun (DDK) soruşturma açmasını isteyen CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın cevaplaması istemiyle TBMM Başkanlığına soru önergesi verdi.
Limit üstü borçlanma yapmış!
Elektrik Piyasası ve Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin 15.12.2022 tarihinde Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda görüşülmesi sırasında verilen son dakika önergesi ile Hazine ve Maliye Bakanı’nın borçlanma tutarına 200 milyar TL ilave eden madde eklendiğini ancak bunun 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 5. maddesine aykırı bir düzenleme olduğunu belirten Bekaroğlu, 2022 yılı Bütçe Kanununda 1.728.401.621.000,00 TL gider, 1.448.944.742.000,00 TL gelir olduğunu, gelir-gider farkının –279.456.879.000,00 TL olduğunu ifade etti. Bakanın başlangıç ödeneğindeki borçlanma limitini ancak %5 aşma yetkisinin olduğunu, buna rağmen borçlanma ihtiyacının devam etmesi halinde %5’lik ilavenin ancak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile mümkün olabileceğini kaydeden Bekaroğlu, bunun üzerindeki bir limit artışı için Meclis’e Ek Bütçe Kanun Teklifi getirilmesinin zorunlu olduğunu vurguladı.
7 Aralık 2022 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığının web sayfasında Hazine Nakit Gerçekleşmeleri Tablosuna göre Kasım 2022 sonu itibarıyla Net Borçlanma Tutarının 350.289.000.000 TL’ye ulaştığının görüldüğünü ifade eden Bekaroğlu, Bakanın yetkisindeki %5’lik limit artırım tutarının 42 milyar TL aşıldığını belirtti. Yine Hazine ve Maliye Bakanlığınca 15 Aralık 2022 tarihinde yayımlanan Kasım 2022 ayı Bütçe Gerçekleşmeleri Raporuna göre; Kasım sonu itibarıyla Merkezi Yönetim Bütçe Harcamalarının 2.567.605.000.000,00 TL. Bütçe Gelirlerinin 2.547.156.000.000,00 TL, Bütçe Açığının ise -20.449.000.000,00TL. olarak gerçekleştiğinin altını çizen Bekaroğlu, 04.09.2022 tarihinde yayımlanan 2023-2025 Orta Vadeli Programda yer alan verilere göre de Ek Bütçede yer alan rakamların dahi aşılacağı, 2022 yılı sonu itibarıyla Bütçe Harcamalarının 3.133.700.000.000,00 TL. Bütçe Gelirlerinin ise 2.672.500.000.000,00 TL. bütçe dengesinin ise -461.2 Milyar TL. civarında gerçekleşeceğinin tahmin edildiği anlaşıldığını ifade etti.
“Ekonomideki mevcut durum, göstergeler ve eğilimler 2022 yılı bütçe gider, gelir ve borçlanma öngörülerinin tamamen değişmesi gerektiğini göstermektedir” diyen Bekaroğlu, 2022 yılında Merkezi Yönetim Bütçesi için borçlanma gereğinin 461.2 Milyar TL’yi aşacağının tahmin edildiğini, bu nedenle ek bütçe teklifinin bir an önce TBMM’ye sevk edilmesi gerektiğini, bunun aynı zamanda yasal bir zorunluluk olduğunu belirtti.
Yasal limit üzeri borçlanma yapan Bakanın borçlanma yetkisi 01.01.2022 tarihinden geçerli olmak üzere Anayasaya aykırı olarak geriye yönelik olarak 200 Milyar TL artırıldı!
Konunun ilgili ihtisas komisyonu olan Plan ve Bütçe Komisyonunun gündemine getirilmeden, acele ile ilgisiz bir torba kanunun Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonundaki 15.12.2022 tarihindeki görüşmeleri sırasında gece yarısı bir önerge ile adeta gizli kapaklı şekilde Anayasa’nın 2, 87 ve 161. maddelerine aykırı bir düzenleme getirilerek yürütmeye 01.01.2022 tarihinden geçerli olmak üzere 200 Milyar TL. ilavesiyle toplam 493 Milyar TL. borçlanma yetkisi verilerek bütçe disiplininin ve TBMM’nin bütçe yapma yetkisinin tamamen ortadan kaldırıldığını belirten Bekaroğlu, Kasım 2022 sonu itibarıyla limit üstü borçlanma yapan Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ve ilgili bakanlık bürokratları hakkında Devlet Denetleme Kurulu’nun soruşturma açmasını isteyerek, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a şu soruları yöneltti:
1- 2022 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve 4749 sayılı sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunla verilmiş bulunan toplam 308.101.209.097,50 TL’lik yasal borçlanma limitinin Kasım 2022 ayı sonu itibarıyla 42.187.790.902,50 TL. aşılması hususunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
2- Bu durum borçlanma limiti konusunda yıllık bütçe kanunu ve ilgili 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunla yürütme organına verilen yetkinin; bütçenin gider – gelir tahminleri ve borçlanma rakamı ile ilişkilendirilmesini tamamen ortadan kaldırması anlamına gelmemekte midir?
3- Yürütme organına Bütçe Kanunu ve 4749 sayılı Kanunla verilmiş bulunan borçlanma yetkisinin aşımının nedeni nedir?
4- Mali disiplini de tamamen ortadan kaldıran bu yasal limit üstü borçlanma aynı zamanda bir nevi hukuksuzluk, kural tanımama anlamına gelmemekte midir?
5- 4749 sayılı Kanunun 5. maddesinin ikinci fıkrasında borçlanma limitinin yasal üst sınır olarak öngörülen 308.101.209.097,50 TL’ye kadar artırılması ile ilgili olarak öngörülen yasal prosedür neden tam olarak uygulanmamıştır? Bu konuda neden bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi düzenlenmesine ihtiyaç duyulmamıştır?
6- İlave borçlanma ihtiyacının T.B.M.M.’ye sunulması gerekli bulunan “Ek bütçe Tasarısı” yöntemi ile giderilmesini neden düşünmediniz? Bu durum “bütçe hakkı”nın T.B.M.M.’nin elinden alınması anlamına gelmemekte midir?
7- Borçlanma limitinin aşılması ile ilgili tasarruf Anayasanın 2, 87, 161. maddelerinde yer alan hükümlere aykırılık taşımamakta mıdır?
8- Kasım 2022 sonu itibarıyla kanuni limit üzerinde borçlanma gerçekleştiren Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ve ilgili Bakanlık bürokratları hakkında bu eylemleri nedeniyle gerekli araştırma ve soruşturma yapmak üzere Devlet Denetleme Kurulunu harekete geçirmeyi düşünüyor musunuz?
9- Kasım 2022 sonu itibarıyla kümülatif bütçe açığının sadece 20.449.000.000,00TL olmasına karşın ilave 200 milyar TL.lik ilave borçlanma yetkisinin anayasaya uygun olmayan bir şekilde alınması, bütçe uygulama sonuçlarına nasıl yansıyacaktır? Yıl içerisinde Aralık 2022 ayına ödemeleri ötelenen bazı harcamalar mı yapılmıştır? Böyle bir durum var ise bunların tutarı nedir? Bunlar ne tür harcamalardır?
