Çay üreticisi şirketlerin insafına bırakılmasın, gübre tamamen destekleme kapsamına alınsın Çay kampanya dönemi yaklaştı. Fakat hala yaş çay fiyatı belli değil. Fısıltılar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rize havaalanı açılışında yaş çay alım..
Çay üreticisi şirketlerin insafına bırakılmasın, gübre tamamen destekleme kapsamına alınsın
Çay kampanya dönemi yaklaştı. Fakat hala yaş çay fiyatı belli değil.
Fısıltılar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rize havaalanı açılışında yaş çay alım fiyatını da açıklayacağı yönünde. Yaş Çay fiyatının açıklanması tek taraflı olarak yapılması başlı başına bir problemdir. Üreticilerin, kooperatiflerin, yöredeki kurum ve kuruluşların içinde olmadığı bir sürecin işletilmesi yine Çay üreticilerinin mağduriyetine neden olacaktır.
Yüzbinlerce ailenin tek geçim kaynağı olan Çay taban fiyatının açıklanmasının sürüncemede bırakılması demek, üreticiyi tüccara mahkum etmek demektir. Son süreçte başta gübre, mazot fiyatları olmak üzere, girdilerdeki aşırı fiyat artışı Çay üreticisini kara kara düşündürüyor. Açıklanan Çay taban fiyatının altında ürününü tüccara veren üreticiler ekonomik olarak daha fazla zorluklar yaşayacaktır.
Budaması, dip temizliği ve otunun alınarak çaylıkların hazırlanması sonrası gübre atımı ile devam eden süreçte harcanan emek ve gübre gideri bir işçilik ve maliyettir. Budama için kullanılan motor, yakıt, gübrenin kendi maliyetine ek olarak bahçeye taşınması, çayın toplanması ve teslimi vs. hepsi çay üretim maliyetine etki ediyor. Geçen yıl 2500 TL’ye alınan gübre bu yıl serbest piyasada 10 bin TL’yi buldu. Makas, makas bezi, taşıma vs. iki katına çıktı.
TÜİK mart ayı enflasyonu % 61,14 açıklıyor ama (ENAG) Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubuna göre mart ayı yıllık enflasyon % 142,63 olarak açıklanıyor.
Bu durumda Mart ayı yıllık enflasyona göre çay fiyatı açıklanacak olsa 9,4 TL artı yaş çay primi olarak açıklanması gerekir ki; bu durumda 2022 yaş çay alım fiyatı en az 12 TL olmalıdır.
Bölgedeki çay işçisi ve çay üreticilerinden aldığımız bilgilere göre artan girdi maliyetleri ve işçilik nedeniyle 12 TL sadece yaş çayın maliyeti olup, buna refah ve kar payı eklenmesi de gerekir.
Ülkemizde yıllık ortalama 1 milyon 250 bin ton yaş çay üretimi yapılmakta ve ÇAYKUR üretilen yaş çayın yarısını almaktadır. Yani üretilen yaş çayın yarısı zaten özel çay şirketlerine zorunlu olarak verilmektedir. Bu nedenle de, açıklanan fiyat tavan fiyat işlevi görmekte çay üreticisini özel çay şirketlerine çay vermek zorunda bırakanda AKP hükümetinin kota ve kontenjan uygulamalarıdır.
Çay işçilerinin neredeyse % 80’i aynı zamanda çay üreticisidir. Fakat hem üretici olarak örgütsüz ve dağınık olduğu kadar hem de işçi olarak bölünmüş durumdadır. Bu gün geldiğimiz noktada kamuda en düşük maaşa çalışan ÇAYKUR işçisi maalesef çayını da emeğini karşılayacak bir fiyata satamamaktadır. Çay üreticisi de ÇAYKUR işçisi gibi, bölünmüşlüğünün ve örgütsüzlüğünün zararını fazlasıyla görmektedir.
DİSK Gıda İş sendikası olarak Çaykur işçilerini de Çay üreticilerini de birleşerek, sendikalarında örgütlenmeye ve iş, ekmek, insanca yaşam koşulları için mücadeleye çağırıyoruz.
Yaş çay alım fiyatı bir an önce 12 lira maliyete ek olarak % 25 refah payı eklenerek 15 TL olarak açıklanmalıdır.
Çay üretiminde kullanılan gübre artan gübre fiyatları nedeniyle tamamen destekleme kapsamına alınmalıdır.
Açıklanan fiyatın taban fiyat olduğu ilan edilmeli ve özel çay şirketlerinin bu fiyattan aşağıya alım yapmasını engelleyecek (yasaklama, denetim dahil) önlemler almalıdır.
ÇAYKUR bir önce Varlık Fonundan çıkarılmalı ve özelleştirilmesine yol açacak tüm politikalardan vazgeçilmelidir.
Çay stratejik ürün ilan edilmelidir. Üretim, işleme, paketleme ve dağıtım kamu kurumu olan ÇAYKUR tarafından yapılmalı ve kota, kontenjan dayatmalarına son verilmelidir.
Çay ithalatı yasaklanmalıdır.
Mevsimlik işçiler kadroya alınmalı ve ÇAYKUR işçisinin sendika seçme özgürlüğüne saygı duyulmalı ve sendika seçiminin önündeki engeller kaldırılmalıdır.
